Meer dan een eeuw actief voor Hoorns erfgoed
Hoorns Biografisch Woordenboek (HBW)

Gré Visser (1917-2012)

Personalia

Gré Visser (1917-2012)

Geboren: 9 april 1917 in Hoorn.
Overleden: 5 oktober 2012 in Hoorn.
Getrouwd met: (1) Jan Ruiter in 1936 in Hoorn. Kort na de Tweede Wereldoorlog gescheiden.
(2) Piet Pronk, overleden in 1972.
Adres in Hoorn: Grote Oost 35, 1938-1945.
Onderscheidingen: Ereburger van Hoorn, 2011.
Yad-Vashemonderscheiding, postuum 2015.

Levensloop

Spin in het web van Hoorns verzet

Gré (Margrieta) Visser werd op 9 april 1917 in Hoorn geboren in ‘een rood nest’ als tweede kind van Taeke Visser en Catriena Anna Cromjongh. Vader Taeke was vrijdenker, antimilitarist en lid van de Vrije Socialisten. In 1936 trouwde Gré met Jan Ruiter. Zij leerde hem kennen op een cursus Esperanto en bij de vredesbeweging. Zij vestigden zich in 1938 in het pand Grote Oost 35, waar Jan en zijn broer Piet zelfstandig een meubelzaak begonnen. Zij kregen twee zoons. Het huwelijk hield geen stand. Na de oorlog scheidden zij.

Vanaf 1942 boden zij in hun huis aan het Grote Oost 35 in de bovenwoning en het achterhuis onderdak aan mensen die niet meer veilig waren in bezet Nederland. Een tijdlang woonden er zelfs zestien mensen in het pand. Een riskante zaak, want de Ortskommandantur was schuin tegenover in een groot pand gevestigd. Jan Ruiter regelde op basis van een inmiddels verkregen vertrouwensrelatie met ambtenaren op het gemeentehuis bonkaarten voor mensen waarvan de achtergrond niet werd nagegaan. Gré deed ook koerierswerk. Zij reisde daarvoor naar Groningen en Utrecht. Zij haalde en bracht bonkaarten, vervalste persoonsbewijzen, stempels en wapens voor het verzet. In West-Friesland wist zij diverse onderduikers onder te brengen. De Landelijke Organisatie voor hulp aan Onderduikers (LO) vergaderde soms in haar huis.

In juni 1944 werd Gré Visser opgepakt door de landwacht. Huiszoeking leidde tot de vondst van verdachte zaken, waarvoor Gré koelbloedig verklaringen verzon. De Duitse militair die haar in Hoorn verhoorde, schreef vermoedelijk in zijn rapport dat ze onschuldig was. Toen ze in Amsterdam door de Sicherheitsdienst verhoord werd, schopte het hoofd van de SD, Willy Lages haar, nadat hij het rapport gelezen had, vloekend de deur uit. Terug in Hoorn nam Gré de draad weer op en zorgde voor oude en nieuwe onderduikers. De barre wintermaanden vroegen veel van haar energie en vindingrijkheid. Toen Jan tegen het eind van de oorlog bij het verzet in de problemen kwam vanwege vermeende handel in bonkaarten, nam Gré het voor hem op en waarschuwde hem. Hun huwelijk viel echter niet meer te redden.

Na de bevrijding werd het huis Grote Oost 35 aan Jan toegewezen en moest Gré zich maar zien te redden. Na enige tijd in Amsterdam verblevente hebben keerde ze naar Hoorn terug en begon een winkeltje aan het Grote Noord. Ze trouwde met Piet Pronk en beleefde met hem een aantal gelukkige jaren. Hij overleed in 1972 op de leeftijd van 64 jaar.

Over haar verzetswerk bleef Gré jarenlang zwijgzaam. Pas in 2009 trad zij naar buiten met haar levensverhaal in het boekje Toen was ik Greetje van Hoorn… nu Gré Visser. Bij de presentatie ervan bij de Vereniging Oud Hoorn op 12 september 2011 werd Gré benoemd tot ereburger van Hoorn. Op vrijdag 5 oktober 2012 overleed zij, 95 jaar oud.
Op 3 december 2015 kreeg Gré Visser postuum de onderscheiding van Yad Vashem voor haar hulp aan joodse landgenoten in de Tweede Wereldoorlog.

Bronnen
- Ottens, Egbert, 2011, Het stille geheim achter Het Gele Teken, Grote Oost 35, Kwartaalblad Oud Hoorn, nr. 4, pp 116-121.
- Diverse vermeldingen op de website van de Vereniging Oud Hoorn en van de gemeente Hoorn.

Publicatie
- Visser, Gré, 2009, Toen was ik Greetje van Hoorn… nu Gré Visser, uitgave in eigen beheer.

Illustratie
Vereniging Oud Hoorn, Frans Zack.

Tekst samengesteld door Koos van Bockxmeer, afgesloten in 2015.

Deze biografie is met toestemming overgenomen uit het Westfries Biografisch Woordenboek.