Averij aan het schip "De Rijp"

Berichten uit het Oud Archief van Hoorn - Nr. 5
Oud Notarieel Archief Hoorn - Anno 1703

De onderstaande notariële akte is een zgn. attestatie of notariële getuigenverklaring. Een dergelijke akte werd vrijwillig opgemaakt, en was bedoeld om in een eventuele rechtszaak tot bewijs van feiten en omstandigheden te kunnen dienen. De attestatie werd opgesteld op verzoek van een belanghebbende, de zgn. requirant. De verklaring werd afgelegd door ooggetuigen van de betreffende feiten en omstandigheden. Zij worden in de akte aangeduid als de deposanten.
Naast de notaris en de deposanten waren op de zitting voorts twee zogenaamde instrumentele getuigen aanwezig, die erop moesten toezien dat de akte correct werd verleden (gepasseerd). Zij werden daartoe aangezocht door de notaris. Meer informatie wordt gegeven in het stuk "Attestatie-Uitleg" op deze site.

(De onderstreepte woorden worden aan het slot verklaard.
Klik op de afbeelding voor een vergroting.
De transcriptie van de tekst wordt voortgezet onder de afbeelding.)

p. 1
Op huijden den sevenden Januarij anno 1703 compareerden voor
mij Jan Munt notaris etc. ende voor de nagenoemde
getuijgen Jacob Berentsz Kalckman van
Wormer stierman, Hans Michielsz van
Hamburgh bootsman, Pieter Klaesz Beets van
Kwadijk kock, Jacob Maersz van Saendam, timmerman
alle in die bedieninge varenden
mettet schip genaemt De Rijp, daer schipper
op is Jan Pietersz Laen wonende tot Warder,
ende hebben ten versoecke en instantie van
derselve haren schipper getuijgt en verklaert
gelijck sij doen mits desen.
Dat sij deposanten met haer voornoemde schip op den
veertiende December seventien
hondert en twee sijn gekomen in Texel ten
ancker, en hebben aenstonts het schip
vertuijt om haer voorgenomen voijage
Ste Fubes te voltrecken; aldaer leggende
tot op den twee en twintigste dito kwam
een harde koelte, alswanneer 't fluijtschip
daer schipper op was Wijbrant Fakkes, sijnde
een muscovisvaerder, voor een ancker is
komen drijven en vatte met sijn ancker
het tuijtouw van haer deposanten, dit gaf
doen sulcken rock, dat haer deposanten
dagelijcks ancker medegingh: sulx dat sij
deposanten daerdoor genootsaekt wierden
haer tuijtouw los te steecken, om niet
voort te drijven: alsdoen bleef Wijbrant
Fakkes leggen met sijn ancker over der
deposanten tuijtouw heen, tot s'anderen
daegs den 23 dito toe: als wanneer de wint
wederom aennam ende waeijde de
wint seer hardt, ende gingh een miserabile
grootte stroom, daerop dreef Wijbrant
Fakkes wederom deur voor sijne anckers
ende ruckte der deposanten tuijtouw
tegen de kluijs uijt met sijn ancker

p. 2
De deposanten hadden doen haer plegtancker
bij het dagelijcks ancker al laten vallen
ende de harde wint en sware stroom
continuerenden, sijn de anckers ofte de
touwen onder water gebroocken,
de deposanten dreven met haer schip daer
henen, en hadden geen meer anckers
noch touwen om te laten toegaen
maer dreven sij deposanten met haer
voornoemde schip in die geweldige wint tegen
een schip aen, uijt welck schip vier mannen
oversprongen in der deposanten schip, welcke
waren de schipper, stuerman en loots,
en timmerman, ende alsdoen raeckten de schepen aenstonts
van malkanderen af, waerdoor eene
schip ontbloot wierd van sijn officieren
ende dreven beijde de schepen daerheenen
ende sijn sij deposanten met haer voornoemde
schip des volgende daegs sijnde de 24
dito, door godts genade alhier tot
Hoorn in de haven binnen gekomen
sonder anckers ende touwen.
Sluijtende hare verklaringe presenteerden
deselve desnoots onder eede te bevestigen
aldus gepasseert in Hoorn voorszegd
ende 't oirconde getekent.

Ondergetekenden
Stuerman Jacob Berentsz Kalckman
Bootsman Hans Michielsz
Kock Pieter Klaesz Beets van quadijck
+ Dit is 't merk van
Jacob Maersz voornoemt

Woordverklaringen
compareren - verschijnen
deposanten - getuigen die een verklaring deponeren (afleggen)
dagelijcks ancker - anker voor dagelijks gebruik onder normale omstandigheden
kluijs - kluisgat, ankergat; opening ter zijde van de voorsteven om het ankertouw door te voeren
muscovis - moskovisch, van moskou
mits desen - hierbij (N.B. het woord "mits" heeft veel betekenissen gehad)
plegtancker - zwaar anker voor noodsituaties dat op de plecht van het schip gereed ligt, noodanker
vertuijen - een schip vastleggen voor twee ankers, het gewone of daagse anker en het vertuianker; dit is bijvoorbeeld nodig als een schip niet met de getijden om zijn anker mag zwaaien; het vertuianker ligt gewoonlijk aan een zeer lange kabel, het tuitouw
voijage - reis

Bron
Westfries Archief, Hoorn
Toegangsnummer 1685
Oud Notarieel Archief
Hoorn
Notaris Jan Munt
inv. nr. 2286

Transcriptie gemaakt door Frans Kwaad,
18 mei 2011