Hoornse Gevelstenen en andere Huistekens

Gevelstenen in de binnenstad

Achterom 111

De steen staat wel bekend als “De Gekroonde Mosterdmolen”. De onregelmatige beëindiging van het metselverband tegen de aangrenzende verticale zijden van de steen laten zien dat de steen van oorsprong hier niet thuis hoort. Van een functionele relatie tussen de steen en het pand is niets bekend.

De afbeelding op de steen toont echter geen mosterdmolen, maar een gestileerde vorm van een vijzel of mortier met in het midden een rechtopstaande stamper. Daarboven een kroon. Het gebruik van een vijzel is één der methoden om thuis zelf mosterd te maken. Een andere eenvoudige manier was het gebruik van een stenen of ijzeren kogel ter grootte van ongeveer een tennisbal in een schaal of uitgehold stuk natuursteen rond te laten rollen.

De schaal geplaatst op de schoot werd dan door een bepaalde kniebeweging bewogen, zodanig dat door de rondrollende kogel of bal de bestanddelen, vooral de zaden, werden geplet. Een minder primitieve methode voor huiselijk gebruik was de tafelmosterdmolen. Deze molen werkte net als de tafel- of schootkoffiemolen. Voor grootgebruik waren er de vele mosterdfabriekjes, waar de mosterd werd gemalen door meestal een rosmolen. Doesburg en omgeving was landelijk bekend om zijn mosterd, evenals Düsseldorf in Duitsland en Dijon in Frankrijk.

Zie ook “In den vergvlden mosterpot 1612” (Hoofdstuk 3, bladzijde 187).