Vereniging Oud Hoorn - Actualiteit

Vanaf vorige week zijn archeologen van de gemeente Hoorn bezig met een kleinschalig onderzoek in het hart van de middeleeuwse binnenstad. De aanstaande bouwwerkzaamheden aan de Kleine Havensteeg, een smalle lange steeg tussen de Roode Steen en Appelhaven, gaven de mogelijkheid twee percelen op te graven. Hier zijn resten van een smederij en woonhuizen van baksteen en hout gevonden. De woningen staan op een meters dikke ophoging uit de middeleeuwen. Het onderzoek wordt donderdag 17 september afgerond.

Op het terrein aan de Kleine Havensteeg worden binnenkort vier appartementen gebouwd. Omdat er aanwijzingen waren dat het uit archeologisch oogpunt een waardevolle plek is, is begonnen met een archeologisch onderzoek. Dit onderzoek voeren de archeologen van de gemeente Hoorn uit in samenwerking met Droste Vastgoed, ontwikkelaar van het terrein.

Havengebied
De Kleine Havensteeg vormde in de middeleeuwen het gebied tussen de vroegst gegraven haven van Hoorn, de Appelhaven en het centrale handelsplein, de Roode Steen. Het gebied lag na de aanleg van de Westfriese Omringdijk buiten de dijk. De Omringdijk is nu in het stratenpatroon herkenbaar als het West en het Oost. Het buitendijkse gebied, het voorland, werd door Hoorn gebruikt om een haven aan te leggen.

Ophoging
De vrijgekomen grond uit de Appelhaven werd gebruikt om de zone van de Kleine en Grote Havensteeg op te hogen. Vermengd met huisafval en stalmest werd op de natuurlijke bodem een 4 meter dik pakket gelegd zodat de stegen 1,5 meter boven zeeniveau uitkwamen. Dat was veilig genoeg om te wonen. Archeologisch gezien zijn deze natte en slappe pakketten rijk aan allerlei vondsten omdat deze in de bodem goed zijn geconserveerd. De mestlucht is na eeuwen nog doordringend te ruiken.

Vondsten
Bovenop de ophoging werden pas in de late middeleeuwen twee houten huizen gebouwd. Het waren woningen van 5,5 meter breed en 10-11 meter lang. Uit de vondsten zoals bierkannen en versierde borden van aardewerk blijkt dat het terrein voor het eerst rond 1500 is bebouwd. Bijzonder is een kleine pelgrimsampul van lood. Dit komt aardige overeen met de gegevens uit de historische bronnen. De oudste vermelding van ‘ de Havensteeg’ dateert uit 1444. In een akte uit 1494 wordt de ‘ Cleyne Havensteeghe’ voor het eerst genoemd.

16de en 17de eeuw
In de tijd van de VOC, de laat 16de en 17de eeuw, worden de houten huizen verbeterd en krijgen baksteen funderingen. Deze zijn ondiep in de slappe grond gefundeerd. Wellicht worden de voorhuizen geheel uit baksteen opgetrokken. Op het terrein zijn resten van allerlei ambachtelijke activiteiten teruggevonden. Steenkool en smeedresten duiden op de aanwezigheid van een smederij. Omdat het onderzoek nog in volle gang is, kan nog geen antwoord worden gegeven op welke ambachten allemaal precies waren vertegenwoordigd.

19de en 20ste eeuw
In de 19de en 20ste eeuw neemt de betekenis van de steeg af en worden loodsjes en opslagplaatsen gebouwd. In 1943 wordt de laatste historische bebouwing op het terrein gesloopt en in 1960 wordt een opslagplaats voor ijzerwaren opgetrokken. Deze onopvallende loods is twee weken geleden weggehaald. Binnenkort worden op het terrein vier appartementen gerealiseerd.

De funderingen van een bakstenen huis

bron: www.hoorn.nl