De Hoofdtoren van Hoorn

Het Houten Hoofd

De zee instekende houten pier of aanlegsteiger naast de toren, Het Houten Hoofd, dateert echter reeds van 1464. Hieraan ontleende de toren zijn naam. De steiger kreeg in 1609 een verlenging met een knik in zuidoostelijke richting. Nadien is het hoofd nog enige malen gerestaureerd of geheel vernieuwd, onder andere in 1685 en 1755 volgens de natuurstenen gedenkplaat in de muur aan zeezijde en laatstelijk nog in 2004.

Het Houten Hoofd met op de voorgrond de Grote Sluis en rechts de Hoofdtoren.

De Jongens van de Bontekoe

Vanaf de havenmuur naast het Houten Hoofd kijken “De Scheepsjongens van de Bontekoe”- van links naar rechts Rolf, Padde en Hajo - uit over zee. De Hoornse schipper Willem IJsbrantsz. Bontekoe, in dienst van de Verenigde Oost-Indische Compagnie, is bekend van zijn scheepsjournaal van een rampzalige reis naar de Oost. Door de op dit journaal gebaseerde en bekende jeugdroman van Johan Fabricius met als hoofdpersonen de genoemde scheepsjongens, leeft de naam Bontekoe vooral bij de jeugd nog voort.

De Jongens van de Bontekoe in avondschemering uitziend over de zee.

De Grote Sluis

De oorspronkelijke sluisloze toegang tot de binnenhavens, waar nu de toegang tot het Houten Hoofd pal naast de toren ligt, is in 1777 ongeveer 30m oostelijker in de vorm van de huidige Grote Sluis, verplaatst.
De vroegere toegang was evenwel bij zeer hoog water afsluitbaar door middel van vloedplanken. De vertikale uitsparingen of gleuven aan de zijde van de toren, waar de planken in geleid werden, zijn nog aanwezig.

De Grote Sluis met rechts de Hoofdtoren gezien vanuit de haven.

Het Gebruik

Na de taak als verdedigingstoren in 1614 heeft tot 1645 (of 1641) de Noordse Compagnie haar zetel hier gehad. Voorts hadden onder andere het gilde van de Lakenbereiders hier hun samenkomsten evenals de maatschappij voor de Levantse Handel. In 1812 werd de toren de vergaderplaats van het Geneeskundig Gezelschap, later het Genootschap ter bevordering van de Genees-, Heel- en Verloskunde “Vis Unita Fortior”. Sinds enige jaren wordt de toren uitgebaat als restaurant.