Ach Lieve Tijd 7: Zeven eeuwen Hoorn,
zijn bewoners en hun handel

Het is half negen op deze foto uit 1905 en het wachten is op de bel van de Waag, die het begin van de kaasmarkt inluidt. De afgooiers en opzetters hebben de kaasbrikken leeggehaald en de partijen keurig op stapel gezet en toegedekt. Klokslag tien uur werden de zeilen weggehaald en kon het loven en bieden beginnen (AWG).

Om de toenemende hoeveelheid handelsgoederen te kunnen laden en lossen, moesten de havens enkele malen worden vergroot. In 1426 werd de Appelhaven gegraven. Daardoor ontstond tussen deze nieuwe haven en de Nieuwendam een eiland. Een der kaden van dit eiland werd Venidse genoemd, naar de Italiaanse stad Venetië, die geheel op eilanden is gebouwd. Het moet al spoedig bijzonder druk zijn geweest aan het Venidse, waar veel schepen afmeerden, karren af en aan reden en sjouwers hun weg zochten tussen het vreemde scheepsvolk en de vele nieuwsgierigen.

Als de koop was gesloten, kwamen de kaasdragers in actie. Gekleed in wit pak en met een kleurige hoed op het hoofd, droegen ze de zwaar beladen berries naar de Waag, waar de partijen werden gewogen onder toezicht van de waagmeester (AWG).

In vroeger tijden was de haringvangst van weinig betekenis, doordat de vis niet lang houdbaar was. Maar toen in 1384 het haringkaken werd uitgevonden, kon de haring veel langer bewaard worden. De handel in haring nam enorm toe, mede doordat nu ook grotere haringnetten werden gebruikt, waarmee de vangsten verveelvoudigden. De Hoornse vismarkt profiteerde natuurlijk ook van die toenemende aanvoer van haring. Deze markt werd aanvankelijk gehouden op de Rode Steen, maar werd in het begin van de zestiende eeuw verplaatst naar de Appelhaven, waar meer ruimte was.

Hoorn ging in 1586 Westfriese munten slaan, zoals deze gehelmde rijksdaalder uit 1588. Er waren allerlei muntsoorten in omloop, tot ongenoegen van iedereen behalve de geldwisselaars (WFM).

2000 schilden

Hoorn bloeide in de vijftiende eeuw op als handelsstad. Na 1450 verwierven de Hollandse steden een steeds groter aandeel in de handel met Noord- en Oost-Europa. Maar juist in die tijd had Hoorn veel te lijden van binnenlandse onlusten.Bovendien liet de oorlogszuchtige landsheer, hertog Karel de Stoute, het gewest Holland in toenemende mate opdraaien voor de kosten van zijn geldverslindende oorlogen. In 1464 bracht hertog Karel zijn eerste bezoek aan Hoorn.

In de vorige eeuw ontstond een nieuwe koopmansaristocratie, die van de grote kaaskopers. Op dit schilderij uit omstreeks 1850 zien we de zeer welvarende kaashandelaar Klaas Harshoorn de Jong en zijn gezin (WFM).